Buổi tập huấn sơn mỹ thuật của Kelly King 2010
Sự hình thành
Xưa kia, sự toàn bích của một công trình là kết quả hoàn mỹ của một sự tổng hợp từ kiến trúc, điêu khắc và hội họa mà các nhà phân tích định danh là nhóm nghệ thuật tĩnh. Đối lập là nhóm nghệ thuật động: gồm có âm nhạc, thơ & múa và sau này điện ảnh được gọi là môn nghệ thuật thứ 7.
Khi tham khảo những công trình kiến trúc kỳ vĩ của Âu châu, chúng ta thấy ra rằng kiến trúc Phục hưng bắt nguồn từ Ý mà Rome và Florence là cái nôi qua các công trình như Thánh đường Florence được khởi công xây dựng vào năm 1420 rồi nhà thờ Thánh St. Peter (Vatican - 1506). Từ đó lan rộng khắp Âu châu qua Pháp, Đức, Tây Ban Nha, Anh, Nga,… Cũng dễ hiểu, vì trong thời kỳ này nước Ý đã đóng góp cho nhân loại không biết bao nhiêu nghệ nhân, kiến trúc sư lỗi lạc. Xuất chúng và tiên phong gầy dựng phong trào Phục hưng phải kể đến KTS Filippo Brunelleschi (1377-1446) quê ở Florence. Sau đó là một người toàn năng vĩ đại Leonardo da Vinci (1452-1519) với một sự hiểu biết thông thái ở nhiều bộ môn từ kiến trúc, hội họa, điêu khắc, khoa học,… Hơn hai thập niên sau lại xuất hiện một vĩ nhân đa tài khác là Michelangelo (1475-1564), người đã cống hiến suốt cuộc đời cho nghệ thuật với nhiều công trình kiến trúc hoành tráng.
Nhìn chung, kiến trúc Phục hưng là sự hồi sinh và phát triển của kiến trúc Hy Lạp và La Mã cổ đại. Do đó, thời kỳ Phục hưng được xem là thời kỳ của những thành tựu về mỹ thuật mà đỉnh điểm là vào thế kỷ thứ 15 và 16. Sau phong trào Phục hưng là Baroque, rồi đến phong trào Tân cổ điển vào giữa thế kỷ thứ 18. Lúc đó người ta thường ứng dụng Faux Finishing để cải tạo và trùng tu các công trình của thời Phục hưng.
Cũng cần sơ lược về sự hình thành các thuật ngữ từ Faux Finishing, Special Effects, Faux Finishing & Decorative Painting đến Art & Decorative Painting.
1. Faux Finishing
Kiến trúc Tân cổ điển - Neo-Classical là sự kết hợp giữa cổ điển và hiện đại, nó làm sống lại các hình ảnh cổ điển của thời kỳ Phục hưng. Với mục đích tái tạo và trùng tu cho các công trình cổ nên người ta thường ứng dụng các kỹ thuật Faux Finishing vào phần hoàn thiện.
Faux Finishing hay Faux Painting là thuật ngữ dùng để mô tả cách hoàn thiện với một loạt các kỹ thuật Faux Techniques về trang trí. Chữ “Faux” bắt nguồn từ tiếng Pháp có nghĩa là “giả”, sao chép để tái tạo. Faux Techniques là những kỹ thuật như Frottage, Linen, Denim, Color Washing, Sponging, Strié,... để tạo ra bề mặt hoàn thiện như da, như lụa, như đá, như gỗ,…
2. Special Effects
Thuật ngữ Faux Finishing sau này được thay thế bằng Special Effects - Sơn tạo hiệu ứng đặc biệt.
Bởi nhu cầu là làm mới cho công trình mang tính cách cổ điển nên người ta đã đặc chế ra các dòng sản phẩm tạo ra các hiệu ứng rất đặc biệt như Metal Effects để tạo bề mặt hoàn thiện sắt rỉ, đồng lên teng chỉ trong chốc lát hay Venetian Plaster là để làm ra những mảng tường đá hoa cương rất đẹp hay sơn nhũ ánh kim để tạo ra bạc, ra vàng,…
3. Special Effects & Decorative Painting
Đầu thập niên 1920 khi phong trào Art Deco hưng thịnh và ảnh hưởng của nó không chỉ vào kiến trúc mà cả nghệ thuật trang trí nội thất. Để đáp ứng cho khuynh hướng thiết kế này, ngành công nghiệp sơn lại ứng dụng Special Effects & Decorative Painting cho phù hợp.
4. Art & Decorative Painting
Trong những năm gần đây khi các khu vui chơi, giải trí như DisneyLand, Disney World, Universal HollyWood được xây dựng, người ta phải đặc chế ra dòng sản phẩm như Theme Paint cho tương thích hay sơn WildFire để ứng dụng cho hiệu ứng phim trường.
Thánh đường Florence và Vương cung thánh đường St. Peter
Filippo Brunelleschi , Leonardo da Vinci , Michelangelo
Đặc tính
Hiện tại, toàn bộ sơn mỹ thuật Modern Masters mà chúng tôi đang cung cấp và thi công được đặc chế rất đặc biệt. Đơn cử như Venetian Plaster là đá hoa cương được nghiền nhuyễn để khi chúng được đưa lên tường thì nó cho ra những mảng tường đá hoa cương trông rất đẹp và sang trọng. Độc giả có thể hình dung, một đại sảnh ốp đá hoa cương sẽ để lộ ra biết bao ron và sẽ mất đi tính thẩm mỹ. Do vậy, hầu hết các đại sảnh của các casino ở Las Vegas thường sử dụng Venetian Plaster. Metal Effects là dòng sản phẩm được đặc chế từ sự kết hợp nghệ thuật đồng hóa thời xưa với công nghệ hiện đại nhằm tạo ra lớp hoàn thiện bị oxy hóa kim loại trông rất thật như sắt rỉ, đồng lên teng chỉ trong chốc lát.
Từ nhiều năm qua, trong làng điện ảnh, nhiều nghệ sĩ (artist) và giới trang trí (decorator) rất thích áp dụng sơn mỹ thuật Modern Masters vào những tác phẩm mang tính sáng tạo. Điện ảnh là bộ môn nghệ thuật thứ 7 và hàng năm, Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh công bố 24 giải thưởng bao gồm: Phim hay, Đạo diễn, Nam/Nữ diễn viên chính, Nam/Nữ diễn viên phụ, Kịch bản gốc, Biên tập phim, Ca khúc trong phim, Dàn dựng âm thanh, Sáng tạo mỹ thuật, Hiệu ứng hình ảnh,…
Khi nói về hiệu ứng hình ảnh trong phim trường thì phải kể đến sơn WildFire của Modern Masters - đây là dòng sơn được HollyWood sử dụng nhiều nhất. Người ta ứng dụng nó để tạo ra nham thạch, núi lửa đang phun, dòng suối nước nóng đang phụt chảy, khói bốc hay những hình ảnh ghê rợn, ma quái, máu đổ thịt rơi cũng như những hiệu ứng trong phim hoạt họa, animation, 3D. Đặc biệt hiệu ứng giữa ban ngày và ban đêm cho cùng một bức ảnh tại chính hiện trường của phim trường.
Dụng cụ
Để thực hiện được những tác phẩm theo ý tưởng thiết kế của KTS/NTK, ngoài sản phẩm đã được chúng tôi đặc chế ra một cách đơn giản, thì những dụng cụ đặc biệt chuyên dùng cho sơn mỹ thuật sẽ chiếm một phần không nhỏ trong việc thi công để dẫn đến hiệu quả tốt cho công việc. Xin đơn cử một vài dụng cụ đặc trưng như bay Nhật, con lăn bọt biển, woodgrainer, cọ lông chồn…
• Woodgrainer: dùng để tạo vân và làm ra mắt gỗ trên các vật liệu không phải gỗ.
• Con lăn bọt biển: được dùng để tạo ra nhiều thể loại gai, gấm theo sự cấu trúc tự nhiên của bọt biển.
• Bay Nhật: được luyện kim đặc biệt nên cực mỏng, rất nhẹ, dễ thao tác, tùy nghi uốn lượn khi thi công.
• Cọ lông chồn: một loại dụng cụ đặc biệt, bởi trong 170 loài chồn đất trên thế giới thì chỉ có một loại chồn mà người ta phải lấy lông ở nách để làm ra loại cọ này. Loại cọ này dùng để tản đều sơn và làm cho các màu sơn hòa quyện lại với nhau khi sơn còn đang ướt. Điều đáng nói là lông của nó không dính sơn.
Từ những tính ưu việt trên nên có một KTS lão thành nói rằng sơn Mỹ thuật Modern Masters có khả năng vô hạn. Nó có thể chuyển hóa bất cứ thứ gì xấu thành đẹp, cũ thành mới và cũng có thể biến mới thành cổ. Không như các loại vật liệu khác như giấy dán tường, kính, alu,… khi đưa lên tường thì đó chỉ là một sự lặp lại còn sử dụng sơn mỹ thuật là tạo ra một tác phẩm nghệ thuật.
Tất cả sản phẩm sơn mỹ thuật
Bay Nhật, Con lăn bọt biển, Cọ lông chồn
Hành trình
Có lẽ câu chuyện bắt đầu vào hạ tuần tháng 9 năm 2009 tại hội trường Hội Kiến trúc sư thành phố Hồ Chí Minh, số 88 Mạc Đĩnh Chi, quận 1 đã diễn ra một buổi tiếp đón với gần 100 khách mời để giao lưu với các đại diện dòng sơn mỹ thuật đến từ Hoa Kỳ. Đây là lần đầu tiên chúng tôi ra mắt dòng sơn mỹ thuật với KTS & NTK.
Rồi tháng 7 năm 2010, theo lời mời của Modern Masters chúng tôi lên đường qua Kuala Lumpur - Malaysia dự triển lãm quốc tế Theme Park ngành giải trí. Tại đây, trong một buổi tiệc khoản đãi của Modern Masters dành cho các nhà phân phối tại khu vực Á châu - Thái Bình Dương thì 2 nhà phân phối của Singapore và Thái Lan đã hãnh diện chia sẻ với chúng tôi rằng: “Từ vài năm qua, chúng tôi đã nhiều lần đến Việt Nam để thực hiện các công trình như khách sạn Sheraton, Park Hyatt,...”. Mới nghe qua, chúng tôi rất lấy làm khó chịu, bởi đất nước chúng ta đâu thiếu những nghệ nhân để thực hiện các công việc ấy, duy chỉ tại chúng ta chưa có cơ hội tiếp cận những dòng sản phẩm này và trong thiết kế người ta lại đưa loại vật liệu này vào nên các công trình phải mời những nghệ nhân (decorator hay artist) của các nước lân bang về Việt Nam thực hiện. Từ đó, ý tưởng mời các chuyên gia của Modern Masters từ Mỹ về tập huấn đã nhen nhóm trong tâm tưởng của chúng tôi. Vào hạ tuần tháng 9.2010 Modern Masters đã cử ông Kelly King - Giám đốc Học viện và Đào tạo, về Việt Nam đảm nhận lớp tập huấn căn bản. Lớp học quy tụ gần 30 học viên trong đó có một vài nghệ nhân, đặc biệt là Michael Payne - lúc đó đã trên 70 tuổi và đã sống trên 25 năm tại Việt Nam và ông đã thực hiện nhiều công trình bằng dòng sơn mỹ thuật này cho nhiều dự án lúc ông còn cộng tác với công ty AA. Đây là lớp tập huấn đầu tiên của Modern Masters tại khu vực Á châu - Thái Bình Dương, mở màn cho một loạt các nước láng giềng như Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản,… làm theo chúng ta sau đó.
Rồi mùa thu năm sau, 2011, lại một lần nữa ông Kelly King về hướng dẫn lớp tập huấn trung cấp. Lần này khi đến Việt Nam ông không khỏi ngạc nhiện trước những thành quả mà chúng tôi đạt được qua các công trình như BaNa Hills, VinPearl, KS Majestic,… cho đến nay thì có thêm biết bao công trình như Intercontinental DN, Novotel DN, JW Marriott HN, KS Morin Hue, Grand/MGM Ho Tram, Pullman SG, Starbucks, trung tâm thương mại TAKASHIMAYA,… Cùng với đó là rất nhiều biệt thự, dinh thự, nhà hàng, trung tâm thương mại, quán bar, club,... Điều đáng nói là từ nhiều năm qua, rất nhiều biệt thự do KTS Nguyễn Đình Giới thiết kế thì chúng tôi đều có vinh hạnh dự phần trong mảng sơn mỹ thuật.
Sau đó hằng năm chúng tôi thường dự các lớp tập huấn cao cấp do Modern Masters tổ chức tại Nam California cũng như năm ngoái, 2016 chúng tôi đến tận trụ sở của ông Kelly King tại thành phố Omaha, Nebraska để dự lớp học đặc biệt về giả gỗ và phục cổ.
Kết
Dù đã có nhiều dịp viếng thăm các thành phố có các công trình kiến trúc đẹp, kỳ vĩ như Rome, Paris, London, Brussels, Prague, Budapest, Venice, Florence,…nhưng thực sự chuyến đi Ý và Las Vegas gần đây đã cho chúng tôi nhiều cảm nghiệm khi được nhìn lại các lâu đài, thành quách, nhà thờ chánh tòa, tòa thánh Vatican hay các bảo tàng nghệ thuật ở đó. Âu đó cũng là nhờ chúng tôi có dịp tiếp cận với dòng sơn mỹ thuật nên mới có cái nhìn tinh tế hơn và làm cho cuộc sống thi vị và thăng hoa hơn.
Kế hoạch
Sau 8 năm tìm hiểu, phát hiện, giới thiệu và thi công cho dòng sơn mỹ thuật, nay chúng tôi có chương trình cho đầu năm 2018 như sau:
Workshop: Đối tượng: KTS/NTK
- Chúng tôi sẽ tổ chức các buổi Workshop cho KTS/NTK có dịp tiếp cận để hiểu rõ công năng của dòng sơn mỹ thuật hầu đưa vào thiết kế khi có cơ hội.
Training: Đối tượng: Nghệ nhân - Artist/ Nhà trang trí - Decorator/ Applicator & Painter
- Chúng tôi sẽ tổ chức các khóa học Training từ 2 – 3 ngày từ lớp căn bản đến lớp trung cấp để hướng dẫn cho các học viên từng loại kỹ thuật của Faux Finishing, các sản phẩm tạo ra hiệu ứng và những kỹ xảo và kinh nghiệm khi thi công.
Case Doing: Đối tượng: Nghệ nhân - Artist/ Nhà trang trí – Decorator/ Applicator & Painter
- Chúng tôi sẽ hướng dẫn cho người thi công tất cả những kỹ thuật tại công ty Kelly-Moore hay tại công trình khi CĐT hay KTS/NTK chấp nhận mẫu mà chúng tôi đã thực hiện và đệ trình.
Mọi thắc mắc về các chương trình trên, bạn đọc KT&ĐS có thể liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại 028.7300.6045 * 555 hay vào website www.pmkm.vn để có thông tin chi tiết.
Theo TC Kiến Trúc & Đời Sống số 139