Sơn giả kim loại: Vẻ đẹp cổ điển

Vittorio Emanuele II

Điển hình mà chúng ta dễ nhận diện là mặt tiền của tiệm Starbucks đầu tiên tại Việt Nam được mở vào cuối năm 2012 bên cạnh khách sạn New World hay mới đây một tiệm Starbucks khác vừa ra mắt tại Thảo Điền, quận 2, TP.HCM mà chúng tôi có dịp dự buổi khai trương. Thật ấn tượng khi chất liệu kim loại sắt rỉ, đồng lên ten này được phủ quanh trên những cột xi măng hay trên những mảng tường với những họa tiết hay những dòng hoa văn. Tình cờ trong buổi tiệc, cô chủ quán giới thiệu chúng tôi với người làm nên tác phẩm này. Thế là chúng tôi được dịp biết thêm, bởi chỉ tại Thảo Điền này thôi đã có biết bao công trình, nào cánh cổng sắt rỉ sét khổng lồ kích cỡ hơn cả 100m2 của một biệt thự nằm trên đường Ngô Quang Huy do công ty Hồ Thiệu Trị thiết kế. Rồi những cột đồng rỉ sét ở trụ sở công ty Nội thất AA trên đường Nguyễn Duy Hiệu hay mới đây cánh cửa chính tại trụ sở của công ty Hồ Thiệu Trị đặt bản doanh ở đường Trần Ngọc Diện, quận 2, TP.HCM. Tò mò, chúng tôi theo chân những người làm sơn mỹ thuật này đến tham quan biệt thự họ đang làm tại đường Hàn Thuyên do KTS Nguyễn Đình Giới thiết kế.
Được biết, từ nhiều năm qua kiến trúc sư, nhà thiết kế ở Âu Mỹ đã ứng dụng những vật liệu kim loại - Metal Effect lên các công trình mà họ thiết kế đặc biệt là các khu vui chơi giải trí như Disney Land, Disney World hay biết bao tác phẩm tượng đồng, tháp Eiffel, ngựa sắt trên các đại lộ giữa lòng thành phố Las Vegas. Và nếu có dịp đến Roma - Ý, quý vị sẽ thấy rất nhiều công trình được xây dựng theo kiến trúc Phục hưng như có vô số tượng đài, thành quách được kiến tạo qua ứng dụng bằng rỉ sắt, rỉ đồng, lên ten mà nổi bật nhất là đài tưởng niệm Vittorio Emanuele II với những vệ sĩ cưỡi ngựa. 
Bản chất của kim loại là bị oxy hóa và mặc dù chỉ có một số ít kim loại thông thường như đồng, sắt, thau, kẽm nhưng khi bị oxy hóa sẽ tạo ra biết bao kiểu rỉ sét khác nhau như nổi cục, loang lổ, lên ten xanh, lên ten xám, nâu. Do vậy, dòng sơn Metal Effect được đặc chế ra bao gồm những kim loại hiếm quý tạo ra sắt, đồng, thau, kẽm rồi có những chất kích hoạt để cho kim loại này rỉ sét lên 10 năm, 20 năm hay cả 100 năm như chủ nhà hay nhà thiết kế mong muốn.
Theo sự giải thích của người phát triển dòng sơn mỹ thuật này thuộc công ty Kelly-Moore thì việc tạo ra hiệu ứng đồng, sắt, kẽm rỉ sét là vô hạn và tùy thuộc vào ý tưởng qua trí tưởng tượng phong phú của kiến trúc sư và nhà thiết kế. Một tác phẩm được hình thành có đạt hay có tới còn phụ thuộc vào tay nghề và những dụng cụ rất chuyên nghiệp như con lăn bọt biển, bay Nhật, con lăn mút, con cọ lông chồn và nhiều dụng cụ chuyên nghiệp khác nữa. Sau khi tạo được rỉ đồng, rỉ sét theo ý muốn thì người ta dùng một chất để hãm lại rồi phủ lên một lớp bảo vệ để chống trầy xước, va đập, và đặc biệt là chống UV... Trong tiến trình kích hoạt hay kìm hãm sự việc rỉ sét, lên ten là cả một quá trình với nhiều yếu tố quan trọng như thời tiết, độ ẩm, nội, ngoại thất... mà người thi công cần phải để ý, bởi từ đó hiệu ứng sẽ ra khác nhau. 
Cũng cần sơ lược qua sự hình thành dòng sơn mỹ thuật Faux Painting mà Metal Effect là một dòng sơn tiêu biểu, cũng như dòng sơn giả đá Venetian Plaster. Nếu có dịp trong những số báo sau chúng tôi sẽ thưa chuyện đến quý độc giả. Faux Finishing được hình thành từ phong trào kiến trúc Phục hưng, nó được bắt nguồn tại Ý từ cuối thế kỷ 17 rồi lan tỏa ra toàn châu Âu vào thế kỷ 18 và nở rộ trong thời kỳ tân cổ điển vào thế kỷ 19. Tuy nhiên trong thời gian gần đây, kiến trúc sư và nhà thiết kế đã sử dụng sơn mỹ thuật này cho những ý tưởng cải tạo, phục chế lại những công trình xưa cổ, giả lại những vật liệu thời xa xưa nhưng huynh hướng của những năm gần đây người ta sử dụng những dòng sơn mỹ thuật mà đặc biệt là sơn kim loại Metal Effect để tạo ra dấu nhấn cho một phong cách thiết kế mới. 
Điều đáng nói là tất cả những dòng sơn mà chúng tôi có dịp thấy, trải nghiệm và giới thiệu đến quý độc giả do công ty Kelly - Moore phân phối tại thị trường Việt Nam đều là gốc nước, thân thiện môi trường và đạt tiêu chuẩn LEED của Hoa Kỳ. Và một điều đáng lưu ý về dòng sơn này là nó có thể sơn được trên tất cả các bề mặt của các loại vật thể từ bê tông, nhựa, gỗ, composit, đá và trên cả các kim loại khác như đồng, sắt, kẽm...

Hàn Thuyên, Q.1, TP.HCM

Theo TC Kiến Trúc & Đời Sống, số 110