Chuyên đề

Dịch bệnh Covid-19 bùng phát và lan rộng đã có những tác động lớn đến xã hội. Với rất nhiều người, là sự đảo lộn, xáo trộn trong sự sinh hoạt, ăn ở và làm việc, học tập. Nhiều người ở nhà làm việc, học tập online, tất cả trông vào đường truyền internet và những thiết bị công nghệ. Ngôi nhà thường là nơi ra đi buổi sáng và trở về cuối ngày lại thành gắn bó cả ngày, dài ngày với nhiều thành viên trong cùng một lúc. Và vì thế, đã có những ngỡ ngàng, bối rối trong ngôi nhà của mình ở hoàn cảnh ấy.

 “Nhà xưa không có phòng con nít mà đa số đều khỏe đều ngoan!” hoặc “Lo bày trí chỗ ở cho người trưởng thành, trẻ em rồi sẽ lớn lên, hơi đâu lo sớm!”... là những lý lẽ cơ bản của các gia chủ khi xây hay sửa nhà thường “bỏ qua” không gian cho trẻ em. 

Lại một đợt dịch Covid mới bùng phát, lại những giãn cách xã hội, ai ở đâu ở yên đó… khiến mùa hè đang đến cùng bao ưu tư với các gia đình có con nhỏ. Đó không chỉ là làm sao cho trẻ ở nhà trong kỳ nghỉ hè vui khỏe an toàn để người lớn an tâm “cày cuốc”, mà còn là nỗi lo tổ chức phòng ốc giúp trẻ có thể chơi mà học, không bị tù túng, ngột ngạt hay nghịch ngợm nguy hại.

Vui chơi là một nhu cầu thiết yếu của trẻ em. Đặc biệt ở tuổi mầm non (2-6 tuổi) thì hoạt động chủ yếu của trẻ là vui chơi. Lên các cấp học lớn hơn (tiểu học, trung học cơ sở) nhu cầu và thời gian dành cho vui chơi của trẻ có giảm nhưng hoạt động này vẫn là cần thiết. 

Một ngôi nhà có sân vườn, có những mảng xanh cây cối là điều ai cũng mong muốn. Tuy nhiên, trong bối cảnh nhà ở đô thị hiện nay, thì đó là một điều rất khó. Nhà phố hay chung cư - là những loại hình phổ biến trong đô thị - hầu như không dư thừa diện tích để làm vườn. Việc kéo mảng xanh lên cao, làm “vườn treo” là một giải pháp dù không mới song vẫn luôn thú vị và hiệu quả, đem lại nhiều sắc thái đa dạng tích cực trong hoàn cảnh đô thị và môi trường sống thiếu màu xanh. Đó cũng là câu chuyện nghề của những người làm thiết kế.

Với những công trình kiến trúc hiện đại, dù đã có nhiều thay đổi, thì nước vẫn là một “vật liệu” hữu hiệu góp phần tăng giá trị cảnh quan, cải thiện môi trường cho công trình. Nước vừa có vai trò công năng, vừa có giá trị thẩm mỹ. Nước cũng là một yếu tố quan trọng trong phong thủy ở các công trình kiến trúc cổ.

Trang trí nhà cửa, trang hoàng lại không gian sống vào mùa lễ hội cuối năm cũ, đầu năm mới luôn là câu chuyện mang tính thường niên. Nói theo kiểu “dù đến dù đi, tôi cũng xin tạ ơn người…” thì hàng năm, với mỗi gia đình, gia chủ, vấn đề “dù muốn dù không, tôi cũng hay phải đôi lần, xắn tay áo lên…” để làm công việc vừa hứng thú mà cũng vừa lặp lại theo nhịp thời gian như vậy.

Thông thường, khi xây nhà xong, gia chủ thở phào nhẹ nhõm vì đã hoàn thành công việc lớn, nhiều vất vả và thời gian kéo dài. Thế nhưng nhiều trường hợp chưa được tận hưởng trọn vẹn niềm vui ở ngôi nhà mới thì công trình đã phát sinh các loại “bệnh”, gây không ít khó chịu, phiền toái tâm lý và phải tốn kém tiền bạc để “trị bệnh”. Vậy, các “bệnh” ấy là gì?

Những khi trà dư hậu tửu cùng bạn bè, hay tại các hội thảo, nghiên cứu nghiêm túc về thị trường xây dựng, dễ thấy tới điểm kết: vậy hiện nay nên chọn lựa ai, giải pháp gì, công ty nào để đáp ứng vấn đề abc ( ví dụ vấn đề chống nóng, giá cả và chất lượng…). Toàn những chuyện quan trọng, cốt yếu để quá trình xây nhà được suôn sẻ, đúng và đẹp.

Trước Giáng sinh năm ngoái tôi nhận được bức ảnh chụp ngôi nhà “về vườn ” ẩn mình dưới áng cầu vồng từ người bạn hàng xóm. Lòng bồi hồi, xúc động vì không nghĩ mình có thể còn có cơ hội thực hiện được ước mơ “bỏ phố về vườn” khi tuổi đã xế chiều, dù nó vẫn chưa hoàn thiện như mong muốn.

Ra giêng, sau tết là mùa xây dựng; các công trình nhà ở gia đình thường khởi công vào thời điểm này. Tuy nhiên, để quá trình thi công xây dựng suôn sẻ, công trình đảm bảo chất lượng, đúng tiến độ thì công tác chuẩn bị là hết sức cần thiết. Công việc này cũng có nhiều yếu tố, hạng mục, vấn đề cần quan tâm và thực hiện. Có sự chuẩn bị tốt thì sẽ có kết quả tốt, tránh được những sai sót, rủi ro hay là tốn kém.

Dịp cuối năm, nhiều ngôi nhà xây trong năm hối hả tiến độ hoàn thành để ăn tết trong nhà mới; và cũng có nhiều ngôi nhà không phải xây mới nhưng được cải tạo, tu sửa, tân trang... để đón tết. Khi ấy, người ta hay gặp phải vấn đề băn khoăn khó xử: đó là việc làm gì với những đồ cũ, nên bỏ đi hay sử dụng lại, và nếu sử dụng lại thì có “làm sao” không, có phải điều chỉnh, hiệu chỉnh gì không? Chuyện này cũng khá thú vị, như cuộc sống - chứ không chỉ là vấn đề chuyên môn nội thất.

Không ít các diễn đàn kiến trúc, cuộc thi thiết kế gần đây đã nêu cao yếu tố kế thừa văn hóa truyền thống, tôn trọng thiên nhiên, chắt lọc họa tiết dân gian... như là những mệnh đề cơ bản để giải các bài toán thiết kế đương đại. Thế nhưng khi đi vào không gian nhà ở cụ thể, thì yếu tố truyền thống hay hiện đại trong các vị trí đặc thù hay sản phẩm hữu hình dường như khó xác lập. Hoặc là các gia chủ thuần túy sắp xếp vật dụng như một không gian đậm chất hoài niệm, hoặc ở thái cực khác là sự hiện đại tối đa. Tuy nhiên, câu chuyện nhỏ muốn đề cập ở đây chỉ xoay quanh một chi tiết khá phổ biến trong không gian truyền thống Đông phương: tấm bình phong.

Gỗ là một loại vật liệu truyền thống, được sử dụng lâu đời trong kiến trúc - xây dựng. Gỗ có thể tham gia ở công trình với nhiều vai trò khác nhau, từ hệ kết cấu chịu lực, các bộ phận kiến trúc, cho tới các loại đồ đạc sử dụng, trang trí trong nhà. Cho dù bây giờ có rất nhiều các loại vật liệu hiện đại, công nghiệp khác, thì gỗ vẫn luôn được ưa chuộng, đặc biệt trong trang trí nội thất. Vấn đề là dùng gỗ sao cho hợp lý, có ý thức với môi trường bằng cách lựa chọn các loại gỗ rừng trồng, gỗ tận dụng, gỗ nhân tạo...

Nhân buổi cafe với nhóm bạn trung niên lâu ngày “hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn” những ngày cuối tháng tư, người viết nhận thấy có hai luồng ý kiến trái chiều trong câu chuyện làm nhà hiện nay.