Chuyên đề

Trên KT&ĐS, KTS Nguyễn Ngọc Dũng đã “thừa nhận” với nhà báo Đỗ Trung Quân một“hoàn cảnh”: “Đô thị ta có ưu điểm là… xấu đều”. Thực ra, cách “nói phóng đại” ấy đang diễn tả một thực trạng mà dự thảo “quy định quản lý kiến trúc đô thị” gọi là công tác kiến trúc đang “bộc lộ nhiều bất cập và thiếu sót”.

“Nội thất” là một từ quen thuộc, không chỉ trong giới chuyên ngành làm thiết kế kiến trúc, thi công xây dựng; mà trong cả cuộc sống. Tuy vậy, nội thất lại là một phạm vi khá rộng, có nhiều cách hiểu, cách nghĩ khác nhau. Nội thất, chiếu theo Hán tự nghĩa là “trong phòng”, cũng vì thế mà nó... chung chung, không cụ thể.

Màu sắc là một thành phần quan trọng tạo nên diện mạo công trình, ở cả ngoại thất và nội thất. Trong ngôi nhà ở gia đình, màu sắc luôn là vấn đề quan tâm của nhiều người và cũng là nguyên nhân của nhiều sự băn khoăn và… tranh cãi của các thành viên. Với kiến trúc sư, màu sắc là một cuộc chơi với nhiều điều thú vị.

Để có một phòng bếp thẩm mỹ và tiện nghi, thì việc tổ chức thông thoáng bằng các giải pháp kiến trúc, kỹ thuật rất quan trọng. Một phòng bếp sáng sủa, thông thoáng, không chỉ làm cho căn bếp đẹp, vệ sinh mà còn làm cho người nấu bếp thoải mái và mọi người ăn ngon hơn.

Với những bạn trẻ độc thân, người chưa đủ điều kiện tậu nhà riêng rộng rãi thì dạng căn hộ nhỏ gọn, căn hộ 1 phòng hay còn gọi là căn hộ studio khá thích hợp và kinh tế. Thực tế nhu cầu cho căn hộ dạng này ngày càng tăng và đối với các nước phát triển thì căn hộ studio là một dạng nhà ở rất phong phú về bố trí và thẩm mỹ.

“Xó bếp” là một cụm từ trong dân gian chỉ về một nơi chốn trong ngôi nhà ở, một khu vực chức năng mà ngôi nhà nào cũng có - mang ý nghĩa hạ thấp, chế giễu. Thực tế, ngày trước thì bếp cũng đúng là như vậy. Bếp thường được đặt vào... xó, và hầu như không được đầu tư chăm chút. Bếp là chỗ xấu, chỗ bẩn, không được coi trọng. Nhưng nay trong những ngôi nhà mới ở đô thị, “xó bếp” đã thay đổi, lột xác để trở thành một không gian quan trọng và thẩm mỹ của ngôi nhà.

Kính là một loại vật liệu xây dựng khá đặc biệt, và xuất hiện khá muộn so với nhiều loại vật liệu khác. Nhưng càng ngày kính càng tỏ rõ ưu điểm và ưu thế vượt trội, xuất hiện nhiều trong kiến trúc hiện đại.

Từ ngôi nhà trong gia đình có thể suy ra cả một xã hội. Chưa có xếp hạng chính thức nào nói về tính hiếu khách của người Việt, nhưng nếu chỉ nhìn qua không gian phòng khách của các gia đình Việt tạm gọi là trung lưu trong Nam ngoài Bắc, có thể gặp không ít sự trưng bày từ đủ đầy đến hoành tráng.

Xu hướng xanh hoá công trình, tận dụng vật liệu dễ kiếm, vật liệu cũ, vật liệu tái chế hiện nay đang được nhiều gia chủ lẫn nhà thiết kế tìm đến. Tiết kiệm hơn, giản dị hơn mà vẫn tạo ấn tượng tốt hơn thì... tại sao không? Dĩ nhiên, mức độ giản dị dân dã ở đây chỉ mang tính tương đối và có chọn lọc, chứ không phải lặp lại kiểu cũ hay cực đoan bụi bặm. Chất liệu dân dã cũng không hẳn là sản phẩm ở cấp thấp, mà có thể hiểu là những bề mặt hoàn thiện không bóng bẩy, xa hoa, không có quá nhiều lớp phủ hào nhoáng, nhưng được đầu tư nhiều chất xám và công sức xử lý, hoàn thiện theo chuẩn thẩm mỹ tự nhiên, mộc mạc.

Trong công trình, bề mặt tường chiếm diện tích lớn nhất, nếu so với các bề mặt khác như sàn, trần, cửa. Hoàn thiện bề mặt tường (mà phổ biến nhất là sơn) là công việc thuộc giai đoạn hoàn thiện, theo một logic thông thường là không thể thiếu. Việc này cũng như “trang điểm” cho tường.

Cũng như con người, mọi ngôi nhà luôn cần được chăm sóc và trau chuốt hình thức sao cho thẩm mỹ, hoà hợp. “Quần áo” cho nhà chính là lớp vật liệu hoàn thiện mà các nhà chuyên môn về thiết kế và vật liệu sẽ tư vấn sao cho thích hợp với từng cấu trúc, từng không gian cụ thể.

Chiếu sáng là một thành tố quan trọng của công trình kiến trúc. Chiếu sáng không chỉ có vai trò công năng là đảm bảo ánh sáng cho con người sinh hoạt và làm việc trong không gian kiến trúc mà còn có ý nghĩa thẩm mỹ rất lớn. Trong các công trình nhà ở gia đình hiện nay, chiếu sáng cũng đã được chú trọng hơn rất nhiều ở cả góc độ thiết kế và đầu tư trang thiết bị. Để một hệ thống chiếu sáng phát huy tốt hiệu quả thì phải chiếu sáng đúng và đẹp.

Cùng với sự thay đổi của phong cách nội thất và phong cách sống, ngày nay người ta nói về văn hóa sử dụng ánh sáng mới. Một không gian sống sẽ trở nên nghệ thuật hơn với những “điểm rơi” của ánh sáng xen kẽ cùng tuyến ánh sáng trong những mảng tối. Trải nghiệm cũng mang tính đa cảm hơn với sự điều tiết của độ sáng - tối cũng như tỷ lệ phân bố ánh sáng trực tiếp và gián tiếp. Không chỉ có vậy, sự thay đổi của màu ánh sáng còn thực sự biến đổi “chốn ở” và “không gian làm việc” đầy bất ngờ và thú vị.

Khi nói tới sân vườn, ta thường nghĩ đến, nhắc đến các loại cây xanh, các loại hoa, cây cảnh; và các loại vật liệu dùng cho sân vườn, ngoại thất như các loại vật liệu thô mộc, vật liệu tự nhiên... Nhưng có một loại “vật liệu” rất đặc biệt và có vai trò rất lớn trong kiến trúc cảnh quan, trong trang trí ngoại thất, ở sân vườn. Đó là nước.

Khái niệm vườn nhiều khi là rất xa xỉ trong nhà ở đô thị. Bởi lẽ ở thời buổi tấc đất tấc vàng này, đất xây nhà để đủ ở thôi đã là quá khó, nói chi thừa để chừa lại mảnh vườn. Nhà phố, căn hộ chung cư là những nơi mà chủ nhân rất khó có thể sở hữu một mảnh vườn riêng vì sự hạn chế của diện tích xây dựng và đặc thù của kiến trúc. Vườn trên mái, “vườn treo” là giải pháp dù không mới nhưng vẫn rất hay và hiệu quả, có nhiều sắc thái đa dạng để phù hợp với tình trạng thiếu màu xanh của cây cối trong môi trường đô thị nói chung và từng không gian của nhà ở nói riêng.