Anh muốn kể Lai Viễn Kiều Hội phố
Đón đợi người sang nghiêng bóng sông chiều
Mái gỗ cầu cong sơn son chạm trổ
Mấy trăm năm rồi ngói vẫn ấm màu rêu”
(Trần Hưng Đại)
Nhìn từ trên cao, có một Hội An rất lạ, rất quyến rũ. Sông uốn mình giữa phố, phố chạy dọc sông như một bức tranh. Những con đường ngắn và hẹp, có đoạn lại dài và uốn lượn, chạy dọc ngang theo thế bàn cờ. Lớp lớp mái nhà ngói cũ thâm nâu trải đều tăm tắp.
Hội An sớm tinh mơ trong trẻo êm đềm. Phố mộc mạc, yên tĩnh nằm soi bóng xuống dòng chảy hiền hòa của dòng sông. Nắng dần lên, lấp lánh trên mái nhà phủ kín màu rêu. Những bức tường thơm mùi ve mới và giàn hoa giấy càng thêm rực rỡ. Nắng sớm đổ vàng trên phố, những chiếc xe đạp chạy thong dong.
Khi bình minh lên, phố Hội vẫn như cô gái ngủ say, dòng sông yên ả phẳng lặng, bóng mây in trên sông sáng dần theo ánh bình minh. Những con thuyền nằm nghỉ im lìm, tất cả tạo nên một dáng vẻ bình yên rất riêng không nơi nào có được.
Phố cổ Hội An vẫn giữ những nét đẹp xưa cổ trầm mặc rêu phong trong từng mái ngói âm dương, những mảng tường xám mốc xưa cũ, những viên gạch, hàng cây. Các hội quán, đền miếu mang dấu tích của người Hoa nằm bên những ngôi nhà phố truyền thống của người Việt và những ngôi nhà mang phong cách kiến trúc Pháp. Các công trình kiến trúc trong khu phố được xây dựng hầu hết bằng vật liệu truyền thống: gạch, gỗ và không có nhà quá hai tầng. Trải qua nhiều mùa ngập lụt và sửa chữa, mỗi ngôi nhà vẫn giữ được kiểu kiến trúc bên ngoài đặc trưng đảm bảo sự hài hòa giữa không gian sống và thiên nhiên.
Chùa Cầu là một trong những biểu tượng của phố cổ, dòng sông in bóng mây trời, in cả dáng cầu cong cong trên mặt nước êm đềm gợn sóng. Đêm xuống, chùa Cầu được chiếu sáng bằng ánh đèn nhiều màu sắc. Dòng sông Hoài lấp lánh những cây nến hoa đăng, những chiếc đèn lồng ở các phố thắp lên ánh sáng huyền ảo. Cả dòng sông bừng sáng lung linh như một dòng sông sao. Hội An về đêm trở nên huyền bí, dịu dàng. Tất cả làm nên một vẻ lãng mạng sâu lắng và bình yên.
Chợ Hội An nổi bật trên trục đường Trần Phú, trong khuôn viên hình chữ nhật, xây bằng gạch, cửa vòm, mái ngói vẩy cá. Chợ Hội An luôn nhộn nhịp, đa sắc màu, hấp dẫn và tinh tế, phản ảnh bóng dáng xa xôi của chợ xưa và cả sự phồn thịnh của một đô thị thương cảng từng nổi tiếng một thời. Chợ Hội An - giếng mái với kết cấu cũ thân thương vẫn mãi còn thân quen, gắn bó đối với mỗi người dân Hội An.
Cách trung tâm phố Cổ Hội An khoảng 5km là Cửa Đại nơi con sông Thu Bồn đổ ra biển lớn. Màu nước xanh ngắt như ngọc lục bảo. Dưới ánh nắng, biển càng thêm trong, cát càng thêm trắng. Ở khu vực Cửa Đại có tới hàng trăm cái rớ chồ được dựng lên vừa để kiếm cá tôm, vừa tạo nên một vẻ đẹp độc đáo. Trên rớ, người ngư dân đang gỡ cá, bóng trải dài trên lưới. Vào những lúc sáng sớm hay khi hoàng hôn xuống, những chiếc rớ chồ lại lung linh trong ánh nắng và mặt nước mênh mông.
Phố Hội nơi con người luôn duy trì những nét đẹp xưa để làm cho phố thêm nét cổ và làm cho cái cổ trở nên sống động, hấp dẫn, đầy đủ bản sắc đặc trưng của một Hội An mộc mạc, dung dị. Lớp lớp mái ngói cũ thâm nâu trải đều tăm tắp
Hội An nhìn từ trên cao rất lạ, rất quyến rũ. Sông uốn mình giữa phố, phố chạy dọc sông như một bức tranh
Nhờ những thuận lợi về địa lý, khí hậu mà Hội An trở thành nơi “hội nhân - hội thủy, cận thị - cận giang”, thịnh vượng trong nhiều năm. Phố Hoài ngày nay đã trở thành một bảo tàng trên phố, một phòng tranh ngoài trời, thành nơi lưu giữ và bảo tồn rất nhiều kiến trúc truyền thống mà văn hóa Pháp, Nhật, Hoa, Việt… đã để lại đây qua nhiều thế kỷ. Hội An vẫn luôn trầm lắng, mọi thứ vẫn luôn chuyển động rất nhẹ nhàng và thư thái. Nơi đây con người luôn duy trì những nét đẹp xưa để làm cho phố thêm nét cổ và làm cho cái cổ trở nên sống động, hấp dẫn, đầy đủ bản sắc đặc trưng của một Hội An mộc mạc và dung dị.
Theo TC Kiến Trúc & Đời Sống số 149