Tại sao cần phải có một khu vườn chịu hạn?
Mặc dù là một đề tài khá khó kiểm soát (phụ thuộc đặc tính thời tiết), nhưng vườn chịu hạn được đánh giá cao về hiệu quả duy trì trong quá trình sử dụng.
Đối với những khu vực có lượng mưa ít, khí hậu khô nóng, việc bảo tồn nước thông qua cảnh quan mang đến cơ hội tiết kiệm nước độc nhất cho khu vực đó. Thiết kế một cảnh quan chịu hạn có thể giảm chi phí thi công, bảo trì và giảm lượng nước sử dụng cho cảnh quan. Ngoài ra, việc tối ưu tận dụng hệ thống tưới tiêu còn góp phần bảo vệ môi trường, giữ nước, tái tạo đất chống xói mòn.
Việt Nam nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới gió mùa, nhiều giờ nắng, nhiệt độ trung bình tương đối cao, một số khu vực (đặc biệt là khu vực Trung bộ) có điều kiện thổ nhưỡng, địa hình đặc trưng nắng nóng, khô hạn phù hợp phát triển thảm thực vật chịu hạn đa dạng cũng như thiết lập các vườn chịu hạn độc nhất vô nhị.
Điển hình, vườn quốc gia Núi Chúa hay còn gọi là Thảo nguyên cây gai. Bằng việc cắt giảm những sân cỏ và những loại cây có nhu cầu nước cao bằng những loại cây chịu hạn có thể giảm tối đa hóa đơn tiền nước. Kết hợp cảnh quan cứng và nhiều không gian sống ngoài trời như sân hiên, lối đi rải sỏi, sàn,… bạn có thể biến khu vực cằn cỗi thành khoảng vườn tuyệt đẹp.
Việt Nam nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới gió mùa, nắng nhiều, nhiệt độ trung bình tương đối cao... phù hợp với việc thiết kế một khu vườn chịu hạn
Làm thế nào để tạo ra một khu vườn chịu hạn?
Để tạo khu vườn chịu hạn thành công trước hết bạn cần lập kế hoạch không gian cho khu vườn của mình: có khu vui chơi, khu giải trí, khu ăn uống, khu tập thể dục hay không?
Hãy hình dung, xem xét về không gian, kích thước của từng khu có phù hợp với diện tích tổng thể khu vườn của bạn hay không? Xác định không gian nào là phù hợp và cần thiết nhất cho khu vườn của bạn.
Ngôi nhà là trung tâm của sân vườn, vì vậy bạn nên thiết lập những đường nét, màu sắc, bố cục chính cho lối đi sân vườn. Sử dụng các yếu tố kiến trúc (sử dụng những đường nét thẳng hoặc những đường cong mềm mại) sao cho phù hợp với phong cách và sở thích của chính bạn. Chọn những vậy liệu xây dựng phù hợp với kiến trúc, lối đi và sân hiên để cân bằng bố cục thiết kế của khu vườn.
Suy nghĩ về các thảm cỏ: nên giảm bớt kích thước của các thảm cỏ vì chúng cần nhiều nước để duy trì sự sống cũng như tốn công bảo dưỡng. Hãy xem xét việc thay thế các thảm cỏ thành thảm trải sỏi, sân gạch, sàn gỗ để giảm đi lượng nước tưới tiêu.
Nên lựa chọn những loại cây bản địa và chịu hạn. Phân loại cây trồng theo từng nhu cầu nước khác nhau để có cách tưới tiêu hợp lý. Áp dụng những nguyên tắc phối kết, bố cục cây trồng để tạo hiệu ứng tầng lớp, sự đa dạng về màu sắc và kết cấu cho khu vườn.
Thiết lập hệ thống tưới thích hợp. Đảm bảo nước tưới đáp ứng đủ nhu cầu của cây trồng, không quá nhiều cũng không quá ít.
Hệ thống thoát nước cũng phải đảm bảo vừa đủ cho cây không quá thừa (vì đa phần được chọn đều chịu hạn). Có thể sử dụng những dòng suối khô để tăng khả năng thoát nước cho khu vườn.
Mặc dù Việt Nam nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa có lượng mưa cao, lượng nước cung cấp vượt quá nhu cầu thực vật dẫn đến khó khăn trong việc thiết lập một khu vườn chịu hạn. Tuy nhiên, vẫn có các cách khắc phục: giảm thiểu các khu vực bê tông và các bề mặt cứng trong khu vườn, sử dụng gạch hoặc tấm lật nhỏ để tối đa hóa hệ thống thoát nước. Chọn những cây bản địa để tăng khả năng thích ứng, tránh trường hợp ngập úng.
Nếu có thể, hay thử đưa một khu vườn chịu hạn vào không gian trong ngôi nhà của bạn - đảm bảo rằng, thời tiết phù hợp với các tiêu chí của vườn, để trải nghiệm một khu vườn tối ưu về khả năng sử dụng, bảo trì cũng như giải pháp tưới tiêu đầy tiết kiệm.
Khi thiết kế một khu vườn chịu hạn, chúng ta cần lưu ý đến các yếu tố như: không gian, kích thước của từng khu vườn so với tổng thể diện tích, hệ thống tưới tiêu, vật liệu, giống cây nào thì phù hợp...
Theo Kiến Trúc & Đời Sống số 202