Những gánh hàng hoa trên phố

Lượt xem: 1344
25/1/2025 16:00 - Điểm đến
Tác giả: Kiến trúc & Đời sống - NGUYỄN TRẦN ĐỨC ANH

Nếu hỏi bất kỳ ai rằng: Điều gì đã tạo nên nét riêng của Hà Nội, mang đậm màu sắc của mảnh đất này; thì có lẽ đó không phải là những thứ to lớn nguy nga; mà là những gì xưa cũ, hoặc bình dị, tự nhiên như hơi thở cuộc sống.

 
 
Nếu hỏi bất kỳ ai - dù là người Hà Nội hay du khách đến tham quan - cái gì đặc trưng và gây ấn tượng ở Hà Nội; câu trả lời chắc có nhiều thứ, và trong những thứ ấy có hàng hoa rong trên phố.
Từ lâu rồi, hình ảnh hàng hoa rong trở nên quen thuộc và gẫn gũi với Hà Nội, và với người Hà Nội. Những chiếc xe đạp chở thúng hoa đằng sau cứ rong ruổi khắp các nẻo đường, từ phố lớn đến ngõ nhỏ, ngày nắng cũng như ngày mưa, bốn mùa như thế. Những bông hoa, những đoá hoa cứ rực lên khoe sắc, như muốn khẳng định một điều gì. Hà Nội dẫu nhiều đổi thay, thì vẫn là mảnh đất nhiều hoa; người Hà Nội từ xưa có thú chơi hoa - đó là một thú chơi tao nhã.
Tôi vẫn nhớ, ngày tôi còn bé, mẹ tôi hay mua hoa cúng ở những gánh hàng rong. Một gói hoa nho nhỏ đựng trong lá sen, có rất nhiều loại: Mẫu đơn, ngọc lan, móng rồng, huệ, thiên lý, dành dành, mào gà… Rồi sau đó bà mua thêm mấy bông cắm lọ, thường là hồng hoặc cúc. Hồi ấy chưa có nhiều loại, nhiều giống hoa như bây giờ. Thấm thoát đã mấy chục năm, hình như không ai còn cúng bằng gói hoa nho nhỏ ấy nữa, và cũng chả ai bán những bông hoa nhỏ bé kia. Gánh hàng hoa cũng dần dần mất, để thay bằng những chiếc xe đạp tiện lợi và di chuyển nhanh hơn, phù hợp với sự vận động của xã hội hơn. Dẫu vậy, những chiếc xe đạp bán hoa rong như một sự tiếp nối mà vẫn giữ trọn vẹn nét đẹp của gánh hoa ngày cũ. Và những bông hoa vẫn mộc mạc, giản dị, hồn hậu như những người dân ngoại thành Hà Nội. Những bông hoa buổi sáng còn ướt sương, lấm đất vườn; hoa hàng rong đẹp tự nhiên như thế! Hoa chủ yếu được trồng ở ngay trong Hà Nội và những vùng kế cận như Ngọc Hà, Tứ Liên, Nhật Tân, Thanh Trì, Diễn… Và nếu ai hiểu được sự nhọc nhằn của người trồng hoa cùng mưa nắng vất vả trên những chặng đường của người bán hoa hẳn sẽ yêu hoa, yêu Hà Nội hơn!
 
 
 
 
Hoa hàng rong hầu như chỉ dành cho người yêu hoa và chơi hoa, chứ không dành cho việc tặng mang tính lễ nghi. Bởi hoa hàng rong không có vẻ đẹp trau chuốt như hoa ở tiệm, không được tạo dáng, uốn nắn chỉn chu như hoa bó, hoa lẵng bán sẵn. Bởi hoa mộc mạc, và người bán cũng thường không có “phụ tùng”, “trang sức” nào ngoài tờ giấy báo và dây lạt buộc hoa cho người mua. Nhưng những bông hoa ấy vẫn cứ đi khắp những nẻo phố phường Hà Nội đem sắc, đem hương đến cho mọi nhà. Tôi đã đến nhiều thành phố, nhưng tôi tin rằng Hà Nội là nơi có nhiều hàng hoa rong nhất - những hàng hoa “lưu động” lang thang khắp phố phường, đã làm nên một nét đẹp đặc trưng và lãng mạn mà không nơi nào có.
Có những khi, chúng ta vội vã đi qua những hàng hoa rong như bao hàng rong khác. Cũng có khi ta nhìn hoa dửng dưng như một sự phù phiếm không cần thiết. Vì cuộc sống tất bật ồn ào, hay vì đôi khi người ta thản nhiên và vô tâm không thấy cái bình thường dung dị là đẹp. Nhưng một lúc nào đó, có thể là buổi sáng tinh sương, có thể là giữa trưa nắng gắt, có thể là cuối buổi chiều ồn ào xe cộ; bất chợt gặp những chiếc xe đạp chở hoa trên phố; thấy đẹp đến nao lòng… Tôi đã nhiều lần lặng người đi khi nhìn hình ảnh ấy. Những chiếc xe đang đứng dưới một vòm cây, để chờ người tới mua; hay đang đi về nơi nào đó. Đằng sau là những bông hoa rung rinh khoe sắc. Đằng sau nữa là những khuôn mặt sạm màu nắng gió, ẩn chứa bao nỗi niềm. Tất cả những hình ảnh ấy liệu còn đến bao giờ, để làm đẹp cho Hà Nội; cho tôi được nhìn, được cảm, được yêu.
Tôi có nhiều người bạn ảnh ở nhiều vùng miền. Lần nào các bạn tới Hà Nội, thì ngoài chụp ảnh Hồ Gươm, Hồ Tây, phố cổ… ra, thì các bạn đều mong muốn đi đến chỗ nào có những hàng hoa rong trên phố; chưa chụp được ảnh hàng hoa thì như thể chưa tới Hà Nội vậy! Thế nên dân chụp ảnh ở Hà Nội thường bỏ túi mấy con phố hay có nhiều hàng hoa; đó là Phan Đình Phùng, Thụy Khuê, Thanh Niên, Yên Phụ, Trần Phú, Giảng Võ…; để dành cho mình, và cho bạn bè phương xa. Đấy là sự mặc định tạm thôi, chứ còn hàng hoa rong ruổi khắp các phố phường, nhiều khi vô tình gặp mà thấy đẹp đến ngơ ngẩn con tim.
 
 
 
 
 
Hà Nội vào thu, trên phố Phan Đình Phùng chỗ di tích Cửa Bắc thành Hà Nội và nhà thờ Cửa Bắc nô nức các “nàng thơ” - chị em xúng xính váy áo chụp ảnh đón mùa thu, check in Hà Nội mùa thu; mà đạo cụ và khung cảnh không thể thiếu là những chiếc xe hoa. Người đông đến nỗi chụp ảnh với xe hoa phải xếp hàng (và tất nhiên mất phí), và trời thì vẫn còn nắng nóng, nhưng có sao đâu; bởi những khung cảnh ấy, không gian ấy là Hà Nội, rất Hà Nội không nơi nào có được. Đoạn phố này những lúc cao điểm như dịp cuối tuần, hay hôm trời nắng đẹp, hay khi lá sấu rụng nhiều… đông đến nỗi tắc đường - một sự phiền toái rất đáng yêu!
Hà Nội ngày càng phát triển, hiện đại và mới mẻ hơn. Những con đường, những góc phố ngày càng nhộn nhịp, đông đúc hơn. Nhịp sống ngày càng vội vã và nhanh hơn… Thế hệ những người như mẹ tôi đã gần đất xa trời, nhiều người đã đi về nơi miên viễn; thế hệ tôi cũng đã trở thành những người hay kể chuyện cũ. Những cánh đồng hoa cũng dần thu hẹp lại vì quá trình đô thị hóa. Đó là điều tất yếu, là quy luật của cuộc sống, của thời gian, biết vậy mà vẫn không khỏi buồn. Những xe hoa rong trên phố vẫn còn nhưng phần nhiều đã được thay bằng xe máy. Những người hay hoài niệm tiếc nuối vì hình ảnh chiếc xe đạp giản dị và lãng mạn hơn, Hà Nội hơn. Có thể đến một lúc nào đó những chiếc xe đạp chở hoa sẽ không còn, và thậm chí xe máy chở hoa cũng không còn. Điều đó có thể lắm chứ, cũng như nhiều điều của cuộc sống không phải là bất biến, không tồn tại mãi. Khi ấy, hình ảnh những hàng hoa rong trên phố sẽ chỉ còn trong hoài niệm, trong ký ức của những người yêu hoa, yêu Hà Nội. Nhưng chắc chắn, những hàng hoa ấy đã là một phần của Hà Nội, là một phần của lịch sử, văn hóa của mảnh đất ngàn năm…
 
THEO KIẾN TRÚC & ĐỜI SỐNG SỐ XUÂN ẤT TỴ 2025