Chân dung KTS Vincent De Graaf

Xin chào KTS Vincent De Graaf, ông có thể giới thiệu ngắn gọn về bản thân và công việc hiện tại với độc giả của KT&ĐS không?
Xin chào quý độc giả của KT&ĐS!
Nếu kể chi tiết thì… có lẽ sẽ là một câu chuyện dài, nhưng tóm gọn lại thì: Tôi bắt đầu từ vai trò của một nhà thiết kế nội thất, sau đó chuyển sang làm kiến trúc sư. Đồng thời, tôi nghiên cứu, thực hành và làm việc trong lĩnh vực đô thị học và thiết kế đô thị.
Năm 2005, tôi cùng Wendy Saunders thành lập AIM Architecture tại Thượng Hải, và gần đây chúng tôi đã mở thêm các studio tại Chicago và Antwerp.
Sứ mệnh của chúng tôi là tạo ra những đóng góp tích cực cho các thành phố và cộng đồng cư dân. Với mỗi dự án, ngoài đảm bảo tiêu chí chất lượng, chúng tôi còn xem đó là cơ hội để góp phần xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn.
Hiện tại, chúng tôi đang thực hiện nhiều dự án thú vị trong các lĩnh vực văn hóa, bán lẻ và khách sạn. Những lĩnh vực này vừa hấp dẫn vừa giúp chúng tôi khám phá, duy trì sự tò mò và tìm kiếm điểm giao thoa sáng tạo giữa các ngành nghề khác nhau.

Ông mang đến FIND 2024 những nội dung nổi bật nào?
Từ chủ đề “Thiết kế không gian tương tác”, chúng tôi có cơ hội chiêm nghiệm sâu sắc hơn về “Tính thúc đẩy” của không gian. Vài năm trở lại đây, chúng tôi đặc biệt quan tâm đến việc chuyển trọng tâm từ “thiết kế dự án” đơn thuần sang “tổ chức, định hướng và khuyến khích con người” tương tác trong không gian, cả bên trong lẫn xung quanh các công trình kiến trúc.
Là nhà thiết kế, chúng tôi thích những giá trị như: Xây dựng chắc chắn, chi tiết tinh xảo, có tính bền vững và nhiều hơn nữa. Nhưng tôi muốn nhấn mạnh rằng, chúng tôi ngày càng tập trung vào việc tìm ra cách khuyến khích mọi người sử dụng các công trình một cách hiệu quả hơn. Hay chính xác hơn là làm thế nào để công trình có sẵn yếu tố thúc đẩy trải nghiệm.
Châm ngôn “Chúng ta thiết kế các sân khấu cho đời sống” là kim chỉ nam trong triết lý thiết kế của AIM Architecture. Với chúng tôi, đời sống diễn ra ở bên trong và xung quanh các công trình kiến trúc không đơn thuần là chuỗi hành động sử dụng công năng. Một thiết kế có chủ đích còn phục vụ và tạo nên những trải nghiệm phong phú, giúp kết nối cộng đồng - những người thực sự sống và tương tác trong các không gian này.

Theo ông, không gian đô thị cần thay đổi như thế nào để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của xã hội?
Đây là một câu hỏi lớn và cũng là vấn đề mà chúng tôi luôn nỗ lực tìm cách trả lời qua từng dự án.
Ngoài chức năng sử dụng thực tế, không gian đô thị cần phải kích thích các giác quan, mang tới trải nghiệm trọn vẹn cho con người. Một không gian lý tưởng theo tôi là sự pha trộn giữa logic và trực giác, nơi cảm giác “được khám phá” thay vì “được tạo ra”. Không gian cũng phục vụ con người bằng cách tạo điều kiện thay vì hạn chế, có thể là bối cảnh để gặp gỡ hay dành cho sự tĩnh lặng.
Hơn nữa, không gian đô thị có thể đảm nhận nhiều vai trò khác nhau, tùy thuộc vào cách chúng ta lựa chọn khai thác và làm nổi bật những tiềm năng của nó. Và một không gian được thiết kế tốt ngoài phục vụ nhu cầu vật chất còn phải mang đến những cảm xúc sâu sắc, tạo nên giá trị bền vững cho cộng đồng và xã hội.
Triết lý thiết kế của ông là gì? Sau hơn 20 năm phát triển sự nghiệp, những quan điểm này có thay đổi không?
Tham gia vào nhiều dự án kiến trúc quy mô khác nhau đã cho chúng tôi hình dung rõ hơn bức tranh rộng lớn của ngành kiến trúc. Chúng tôi có cơ hội tự nhìn nhận, xem xét và xác định rõ điều gì thực sự quan trọng để tập trung và làm cho mỗi dự án trở nên đặc biệt.
Chúng tôi quan niệm, mỗi dự án không chỉ là một công trình đơn lẻ mà là sự kết hợp của nhiều yếu tố khác nhau. Chúng tôi luôn đặt mình vào vị trí của khách hàng để hiểu tham vọng của họ và tìm cách hỗ trợ phát triển thương hiệu thông qua thiết kế.
Ngoài ra, chúng tôi tiếp cận mỗi dự án từ góc độ của thành phố, cộng đồng, và những người trực tiếp sử dụng công trình. Điều này đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng từ vật liệu kiến trúc, phương pháp xây dựng, cho đến việc làm sao để công trình tăng cường tính tương tác và tạo ra trải nghiệm đặc biệt cho người sử dụng, từ đó nâng cao chất lượng đời sống.
Chúng tôi cũng nhìn nhận mỗi dự án từ góc độ môi trường - làm sao để công trình không trở thành gánh nặng mà thay vào đó, định hình lại cách thiết kế, xây dựng, và vận hành một cách trơn tru, bền vững mà không gây tác động xấu đến môi trường.
Về mặt cảm xúc, đôi khi chúng tôi không muốn mọi thứ quá nhịp nhàng. Chúng tôi thích những dự án bất ngờ, có tính thử thách và mở rộng tư duy.
Còn về sự thay đổi sau 20 năm… có lẽ là chúng tôi cảm thấy dễ dàng hơn trong việc hiện thực hóa các mục tiêu. Mong là từ đó, chúng tôi có thể được truyền cảm hứng bằng chính những công trình chúng tôi tạo ra.

Dự án khách sạn tại Cảnh Đức
Được biết ông và AIM Architecture theo đuổi quan điểm tái thiết không gian để mang lại trải nghiệm đáng nhớ và trọn vẹn cho người dùng. Ông có thể chia sẻ thêm về cách ông cùng đội ngũ thực hiện điều này không?
“Làm như thế nào” luôn là một câu hỏi khó. Chúng tôi bắt đầu bằng việc thu thập thông tin, thử nghiệm và tìm hiểu các yếu tố thực tế của dự án, bao gồm: Những hạn chế về cấu trúc và vật liệu, tiềm năng không gian còn bỏ ngỏ, kỳ vọng của khách hàng và mong muốn của cộng đồng địa phương. Chúng tôi cũng không ngừng khám phá các cách để biến những ý tưởng táo bạo thành hiện thực.
Tất cả những yếu tố này tạo nên một tổ hợp đa chiều, với những khía cạnh có thể mâu thuẫn hoặc đối lập. Nhiệm vụ của chúng tôi là làm sáng tỏ, sắp xếp và tổ chức lại theo một hệ quy tắc riêng biệt mà chúng tôi tự xây dựng, giúp định hướng dự án theo hướng thú vị nhất có thể.
Đặc biệt, ngay từ khi bắt đầu, yếu tố trải nghiệm người dùng đã là kim chỉ nam xuyên suốt quá trình thiết kế.
Ví dụ, khi thiết kế khách sạn tại trấn Cảnh Đức - thủ phủ gốm sứ của Trung Quốc, chúng tôi quyết định không sử dụng đá tự nhiên. Điều này có vẻ bất thường ở Trung Quốc, nơi hầu hết các khách sạn sử dụng vật liệu đá tự nhiên hoặc đá nhân tạo. Nhưng chính quyết định này buộc chúng tôi phải sáng tạo và tìm kiếm những loại vật liệu khác, phù hợp hơn với bản sắc địa phương.
Mọi người đến đây không chỉ vì nghỉ dưỡng mà còn vì sự sáng tạo, lịch sử, và kết cấu độc đáo của gốm sứ. Vì vậy, chúng tôi đã xây dựng chiến lược thiết kế dựa trên những yếu tố này, nhằm tạo ra một không gian truyền tải mạnh mẽ giá trị của địa phương. Nhờ đó, dự án “của chúng tôi” cuối cùng trở thành dự án “của cộng đồng”.

Dự án Harmay Fang
Ông thường nhắc đến triết lý “lấy con người làm trung tâm thiết kế”. Vậy ông có thể chia sẻ cụ thể về ba dự án tiêu biểu minh họa rõ nét nhất cho quan điểm này không?
Một trong những dự án đầu tiên giúp chúng tôi hiện thực hóa triết lý này là Harmay Fang, Thượng Hải. Dự án nằm trên phố An Phúc - một con phố rợp bóng cây xanh, có rạp hát, trường học, cửa hàng, nhà hàng và biệt thự, nhưng hầu như không có không gian công cộng nào đáng kể ngoài phần vỉa hè hẹp.
Tòa nhà ban đầu có cấu trúc ba tầng khá “kỳ cục”, không có giá trị về mặt kiến trúc. Ưu thế chỉ nằm ở vị trí thuận lợi và quán bar ở tầng trệt được nhiều khách hàng yêu thích. Chúng tôi can thiệp theo hai bước. Đầu tiên, tầng trệt được chuyển đổi thành một không gian công cộng mở cho thành phố, tạo nên một quảng trường nhỏ thu hút người dân tụ họp. Tiếp theo, chúng tôi nỗ lực phục hồi và nâng cấp quán bar để thúc đẩy hoạt động. Kết quả đã tạo ra một không gian công cộng hấp dẫn như “một thỏi nam châm” trên con phố.
Dự án thứ hai là Fotografiska Shanghai, một nhà kho cũ nằm dọc sông Tô Châu, Thượng Hải. Trọng tâm của công trình là phòng trưng bày ảnh ở hai tầng giữa tòa nhà. Để khuyến khích sự tham gia của cộng đồng, chúng tôi thiết kế tầng trệt thành không gian bán lẻ kết hợp nhà hàng, cùng với một quầy bar trên sân thượng. Không gian này đã mở rộng trải nghiệm, kết nối từ đường phố nhộn nhịp đến khung cảnh trên cao, tạo nên một điểm đến văn hóa sôi động của thành phố.
Dự án cuối cùng tôi muốn chia sẻ là Cotton Park, nơi chúng tôi cải tạo bốn bể chứa dầu cũ thành một không gian công viên đầy sáng tạo. Để phá vỡ cảm giác khép kín của bể chứa, chúng tôi thiết kế một lối đi xuyên qua trung tâm, đồng thời biến từng bể chứa thành các không gian độc đáo.
Cotton Park không chỉ tái sử dụng phần thép cắt ra từ bể chứa để tạo lối đi có mái che nối liền các bể, liên kết toàn bộ dự án với công viên mà còn mang đến nhiều tầng giá trị: Sự đa dạng của không gian, khoảng không quan sát chuyển động của vũ trụ qua lỗ cắt ở đỉnh mái vòm, vật liệu kiến trúc tôn vinh con kênh đào từng được sử dụng để vận chuyển gạch đến các thành phố xung quanh, bảo tồn vẻ đẹp đơn giản mà ấn tượng của các bể chứa dầu - những di tích công nghiệp lộ thiên, tiết kiệm năng lượng bằng cách tích hợp nhà kính với các bể chứa.
Điều khiến tôi hài lòng nhất là dự án đã thành công trong việc mang lại sức sống cho công viên, có giá trị thúc đẩy cộng đồng thông qua việc “định nghĩa” lại một khu vực vốn đã tồn tại, tạo ra không gắn kết mọi người lại với nhau. Một nơi giúp con người tìm thấy niềm vui và cảm thấy đời sống trở nên “giàu có” hơn.

Dự án Fotografiska Shanghai
Cảm ơn KTS Vincent De Graaf rất nhiều về buổi trò chuyện hôm nay. Tin rằng, những quan điểm sâu sắc và thành tựu đáng ngưỡng mộ của ông chắc chắn sẽ là nguồn cảm hứng vô tận cho những ai đang theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực kiến trúc và quy hoạch đô thị. Một lần nữa, xin trân trọng cảm ơn ông!
Tôi rất hạnh phúc vì điều đó, hy vọng sẽ gặp lại quý độc giả của KT&ĐS trong một dịp gần nhất. Cảm ơn rất nhiều!
Vài nét về KTS Vincent De Graaf
Ông sinh năm 1970 tại Amsterdam trong một gia đình công chức. Ông tốt nghiệp Thạc sĩ Kiến trúc và Quy hoạch đô thị tại Amsterdam và Thạc sĩ Thiết kế nội thất tại Maastricht. Những ngày đầu, Vincent làm việc như một thợ mộc để trang trải cuộc sống. Sau khi tạo dấu ấn và giành chiến thắng trong cuộc thi thiết kế nhà ở xã hội tại Amsterdam, ông mở Studio riêng.
Năm 2005, qua lời giới thiệu của một vị giáo sư, Vincent gặp Wendy Saunders, người đồng hành và đối tác lý tưởng của ông. Họ cùng thành lập AIM Architecture, nơi hiện thực hóa triết lý thiết kế tập trung vào sự kết nối giữa cảm xúc con người với không gian.
Nhờ cách tiếp cận dự án gắn liền văn hóa địa phương và tư duy đa chiều - từ con người đến môi trường, từ trong ra ngoài - Vincent De Graaf đã định hình phong cách thiết kế mang tính kết nối sâu sắc, tỉ mỉ trong từng chi tiết và tràn đầy cảm hứng.
Thành công nổi bật của KTS Vincent De Graaf và AIM Architecture
●Giữ vị trí Ban Giám khảo giải thưởng Dezeen Trung Quốc 2024
●Giữ vị trí Ban Giám khảo giải thưởng WAF 2023 tại Singapore
●Chiến thắng trong hạng mục Thiết kế nội thất/bán lẻ tại giải thưởng thiết kế DNA Paris 2023
●Giải thưởng Thiết kế nội thất ELLE DECO Trung Quốc 2021
●AIM đạt giải công ty thiết kế nội thất tốt nhất của năm tại Lễ trao giải Dezeen 2023
AIM được vinh danh với giải thưởng LUMINARY tại Inde Award 2023
Tìm hiểu thêm về KTS Vincent De Graaf tại: https://aim-architecture.com/
Dự án Cotton Park

Vincent và cộng sự
THEO KIẾN TRÚC & ĐỜI SỐNG SỐ XUÂN ẤT TỴ 2025