Naoto Fukasawa và triết lý thiết kế hòa tan

 

 

 

Để hiểu được những thiết kế của Naoto Fukasawa, việc đầu tiên bạn cần làm là tạm quên đi cái thế giới quay cuồng hỗn loạn ngoài kia và để cho tâm trí mình được tự do chu du đến vùng trời của sự tĩnh lặng. Việc đó thiên về mặt cảm thụ và nhận thức hơn là cố nặn óc để suy nghĩ. Trong nhiều năm trời, Fukasawa đã phát triển một khái niệm thiết kế hết sức mới lạ có tên là “không cần nghĩ”. Đây là một nỗ lực để khám phá lại cách loài người vô thức sử dụng những gì tiện lợi và có sẵn xung quanh để giúp bản thân cảm thấy thoải mái - chúng vận hành hiệu quả - và mang hình dáng “hòa tan” để hỗ trợ những hoạt động. Khi nói đến “hòa tan” tức là ta đang nói đến các vật thể hoàn toàn hòa hợp vào môi trường của chúng. Trong hoàn cảnh lý tưởng nhất, theo Fukasawa: khi thiết kế được hoàn chỉnh, mục đích đã đạt được, thì khi ấy vật thể được thiết kế sẽ hầu như biến mất - tan vào trong bối cảnh và môi trường xung quanh. Sự tồn tại của thiết kế khi ấy sẽ trở thành sự thật hiển nhiên. Nhà thiết kế người Nhật đã xây dựng triết lý thiết kế của mình dựa trên một khái niệm tâm lý học có tên là “affordances” (tương tác) được tìm ra bởi nhà tâm lý học James.J.Gibson (1904-1979). Fukasawa tin rằng chúng ta liên tục tương tác với môi trường xung quanh - ví dụ như khi leo lên một triền núi dốc, ta thường men theo các hòn đá nằm dọc theo sườn núi, ta sử dụng chúng như những bậc thang, là động vật bậc cao, ta có thể đọc được các dấu hiệu và cảm nhận chúng khi đi, khi nhìn và khi đụng chạm...
Còn về những thiết kế ghế của ông thì sao? Khi thiết kế, Fukasawa luôn tìm ra cách trích xuất những mối quan hệ tiêu biểu và ban sơ nhất giữa con người và môi trường khi ta chuẩn bị ngồi xuống trong các hoàn cảnh khác nhau. Thậm chí khi ông cố gắng giảm thiểu tối đa sự chú ý của người dùng lên vật thể, thì nét thông minh trên thiết kế của ông vẫn hiển hiện vô cùng rõ ràng. Vì những thiết kế của ông thấu hiểu: khi con người ta chuyển động khắp thế giới này, môi trường đã chuẩn bị sẵn và sẽ hồi đáp lại ta, thường là theo một cách vô cùng tử tế.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(Theo Noriku Takiguchi 2007, Chair Design: Naoto Fukasawa, Vitra Database)

 

 

Theo TC Kiến Trúc & Đời Sống, số 114