Người trong xóm thường đến ngõ nhà tôi chơi, họ gọi là “ngõ công viên”, bởi nơi đây có hàng cây si mát lạnh, có những đàn cá rô phi dầy đặc như đan lưới.
Nhà tôi vốn là nhà cuối cùng trong một con ngõ ngoằn ngoèo dài hơn 100 mét, phía trước mặt là con kênh làng cùng vài bụi tre đã sống tới cả thế kỷ. Cách đây mấy năm, bờ kênh bên kia được đổ bê-tông và có thể đi được, bố mẹ tôi liền bắc một cây cầu và rút ngắn được đường ra trục chính.
Lúc đường chuẩn bị đổ bê tông, ông Nghị - hàng xóm nhà tôi đã cần mẫn trồng hàng chục cây si, ngày ấy tôi nghĩ việc làm của ông rất bình thường nhưng sau này đã trở thành lá phổi xanh của xóm tôi.
Hàng cây xanh lớn lên vun vút rủ xuống mặt kênh vô cùng đẹp, vào những ngày hè, con ngõ mới này là nơi tập tụ của hàng chục người ngồi hóng mát, ngắm cá. Đặc biệt, con ngõ tuy thông hai đầu nhưng chỉ có người đi bộ đi được còn xe cộ thì không “lọt” qua được, nên càng thêm yên tĩnh.
Không gian mà tôi tâm đắc nhất chính là chiếc cầu hoa mà tôi dày công vun đắp. Tôi đã dùng mất chục triệu đồng để làm giàn sắt hình cầu vồng, có lan can để trồng đủ thứ hoa. Lúc thì hoa ti-gôn phủ kín tâm hồn, lúc giàn sư tử quân thơm ngào ngạt, lúc muồng hoàng yến rực cháy khoảng trời, còn thường xuyên nhất vẫn là hoa giấy mỏng manh.
Phía dưới tôi trồng hoa mười giờ với đủ thứ màu sắc, mỗi khi đến mười giờ là hoa nở rực cả cây cầu, nhìn từ xa không khác nào chiếc thuyền hoa giữa dòng kênh thơ mộng. Tôi không bao giờ để chiếc thuyền hoa của mình đơn sắc, nghĩa là trồng rất nhiều loại hoa đan xen theo mùa như hoa tóc tiên cho ngày mưa, hoa loa kèn cho tháng tư, hoa mẫu đơn cho mùa xuân ấm áp hay hoa nguyệt quế ngát hương cho những đêm trăng tròn.
Tôi có thói quen mỗi sáng ra hít hà các mùi hoa, nồng nàn của hoa nhài đến nhẹ nhàng của hoa hải đường, tự tay bắt sâu cho hoa, xới nhẹ từng thớ đất, vẩy những giọt nước long lanh tựa sương, cảm giác đó thật bình yên và khoan khoái. Tôi tận dụng các chậu sành, hộp xốp, vỏ chai... để trồng hoa với thông điệp bảo vệ môi trường.
Căn nhà của tôi thì đơn giản. Thứ tôn lên giá trị ngôi nhà chính là chiếc cầu hoa và con kênh xanh xanh thơ mộng. Mỗi sáng thức giấc, nhìn hàng cây xanh tốt, khoảng sân trường thênh thang trước mắt giúp tôi sảng khoái vô cùng. Tôi quan niệm rằng, kiến trúc nội thất trong nhà cũng rất quan trọng nhưng không gian bên cạnh và những khoảng xanh cũng quan trọng không kém.
Ngay đầu cầu nhà tôi là một cây móc mật xanh tốt, quả sum suê, thứ lá móc mật này mà kẹp với thịt đem nướng thì miễn chê. Còn bên cạnh là các gốc cây si, nơi bố tôi mắc hai chiếc võng đung đưa mà hễ bất cứ ai đi qua đều ngồi xuống lắc lư về tuổi thơ. Nằm võng nghe tiếng chào mào hót, ngắm từng đàn cá ngoi lên ngụp xuống, chỉ có thế thôi mà con ngõ, chiếc cầu này thu hút bao nhiêu khách du lịch trong xóm.
Phải nói thêm, không gian trước mặt nhà tôi là trường học và không bị nhà cao tầng che chắn, trường nhiều cây cổ thụ lại càng bơm thêm oxy về ngõ. Mỗi buổi sáng nghe tiếng trống trường, giờ ra chơi thấy học sinh nô đùa, rồi tiếng ve râm ran ngày hè làm cho tôi luôn nhớ về tuổi học trò thơ ngây ngày nào. Lại còn hai bên nhà nữa chứ: bên trái nhà tôi là một vườn bưởi còn bên phải là một vườn mít, nhìn đâu cũng thấy thư thái, an yên.
Con kênh còn thu hút rất nhiều khách đến câu cá, một thú vui tao nhã hoàn toàn miễn phí và có người trò chuyện. Tôi chẳng mấy khi giam mình trong buồng kín cho dù ngày hè oi bức trong phòng có điều hòa đi chăng nữa. Tôi thường mang sách ra võng nằm đọc, mang máy tính ra cầu ngồi làm việc và mang cả những tâm sự gửi vào cỏ cây, hoa lá.
Tôi vẫn luôn tâm niệm rằng, bức tranh đẹp nhất là bức tranh thiên nhiên. Nhà có thể không cần to nhưng nhất thiết phải có không gian xanh để nuôi dưỡng tâm hồn. Chẳng vậy mà tôi làm việc cách nhà 25km nhưng vẫn luôn trở về nhà mỗi tối.
Cạnh con kênh bao đời nay mẹ tôi vẫn giữ nguyên vị trí làm bếp. Từ bếp mái gianh đến bếp mái bờ-lô, và bây giờ bếp mái trần, tôi vẫn xao xuyến nhất hình ảnh khói bếp rơm lảng bảng bay lên đón ánh nắng chiều. Căn bếp tuổi thơ đã nuôi dưỡng anh em chúng tôi bằng những món ăn dân giã như mèn mén, khoai nướng, dưa nấu tóp mỡ, da bì lợn thái nhỏ...
Cho nên, sau này dẫu có điều kiện mua nhà trong nội đô, tôi vẫn chọn sống ở nơi “chôn nhau cắt rốn”, chốn ngoại ô không quá xô bồ. Vì tôi biết, giữ được không gian sống xanh luôn là một bài toán khó với các kiến trúc sư, đặc biệt là ở nội đô thành phố chật chội. Vậy tại sao ta đang có sẵn không gian xanh thì không tận dụng, bảo tồn và tận hưởng ngay lập tức?
Theo TC Kiến Trúc & Đời Sống số 202